Granice odpowiedzialności i sens istnienia
Wprowadzenie do autorskiej refleksji filozoficznej
Dlaczego filozofia potrzebuje artysty?
Filozofia i sztuka od wieków splatają się w wysiłku zrozumienia człowieka. Artyści i filozofowie pytają o to samo: o sens życia, o odpowiedzialność, o prawdę doświadczenia, o granice wolności. Teksty prezentowane na tej stronie wyrastają z gruntu fenomenologii, ale idą dalej – ku autorskiej refleksji, która bada duchowy i etyczny wymiar istnienia.
„Artysta pełni rolę przewodnika. (…) Twórca przyjmuje na barki niewyobrażalne brzemię odpowiedzialności.”
To właśnie odpowiedzialność – w sztuce, w życiu, w czynie – jest głównym motywem przewodnim tej filozoficznej refleksji.
Filozoficzne inspiracje
Rozważania,które tutaj znajdziesz wpisują się w tradycję filozofii XX i XXI wieku:
- Edmund Husserl – świadomość i doświadczenie jako źródło sensu;
- Martin Heidegger – „bycie-w-świecie”, zakorzenienie w dziejowości i nieuchronność czasu;
- Emmanuel Levinas – etyka odpowiedzialności wobec Innego;
- Immanuel Kant – imperatyw kategoryczny i moralna granica egoizmu;
- Richard Keshen – idea rozsądnej jednostki i poczucia wartości opartego na racjonalności.
Jednocześnie refleksje te są głęboko autorskie – osadzone w osobistym doświadczeniu i unikalnym języku filozoficznym.
Dlaczego warto wejść w tę refleksję?
- Ponieważ dotyczy każdego z nas – artysty i odbiorcy, jednostki i wspólnoty.
- Ponieważ stawia pytania o sens istnienia, które inaczej mogłyby pozostać przemilczane.
- Ponieważ uczy, że człowieczeństwo to proces – ciągłe poszukiwanie równowagi między biologią i duchowością, wolnością i odpowiedzialnością, cierpliwością i pragnieniem.
Zaproszenie
Ta przestrzeń nie jest zbiorem abstrakcyjnych esejów. To żywe laboratorium myśli, w którym filozofia spotyka się z codziennością. Refleksje zamieszczone na tej stronie są zaproszeniem do wspólnego poszukiwania – do uważności wobec siebie, wobec innych, wobec sztuki i wobec życia.
Główne pola refleksji
- Odpowiedzialność artysty
- Autentyczność jako warunek prawdziwego dzieła.
- Spotkanie z odbiorcą i fenomen hiatusu – momentalnego „muśnięcia” relacji, które nie może być zatracone.
- Napięcie między wolnością a zobowiązaniem.
- Człowieczeństwo i dualizm natury ludzkiej
- Człowiek jako istota biologiczna i duchowa.
- Etyka „uczynienia” – odpowiedzialność nie tylko za świadome czyny, ale i za konsekwencje działań.
- Sprawiedliwość jako fundament etycznej oceny.
- Świadomość i sens istnienia
- „Szczelinowość życia” – metafora egzystencji rozpiętej między narodzinami a śmiercią.
- Zakorzenienie w dziejowości i tradycji kulturowej.
- Poszukiwanie sensu poprzez działanie i akty twórcze.
- Aksjologia i wartości
- Trójstopniowe rozumienie „ważności” wartości.
- Dobro jako wartość obecna w dziele sztuki – nie tylko ciężka i zobowiązująca, ale też lekka, ulotna, epikurejska.
- Konflikty aksjologiczne i kryteria moralnej oceny.
- Pokora i niecierpliwość
- Dialektyka cierpliwości i twórczego głodu.
- Pokora jako aktywna postawa, nie bierność – łącząca logos i psyche.
- Artysta jako ktoś rozdarty między twórczą niecierpliwością a koniecznością dojrzewania.
- Egoizm i rozsądne poczucie wartości
- Inspiracja myślą Kanta i Richarda Keshena.
- Egoizm jako źródło dysonansu poznawczego i pęknięcia wewnętrznego.
- „Jednostka rozsądna” jako ideał etyczny – zdolny do krytyki, dialogu i poczucia wspólnoty tradycji.